Znaki towarowe stanowią przedmiot własności nie tylko przedsiębiorstw prywatnych lecz również podmiotów z szeroko pojętego sektora publicznego. W jednym z wpisów zwróciliśmy waszą uwagę na fakt, że uprawnionym ze znaku towarowego może być również taki podmiot jak gmina czy też organ administracji rządowej np. minister. Również liczne przedsiębiorstwa powiązane z sektorem publicznym np. spółki komunalne są właścicielami znaków towarowych, których znajomość wśród konsumentów jest zazwyczaj bardzo wysoka. Nic dziwnego zatem, że tego typu znaki mogą stanowić przedmiot zainteresowania przedsiębiorców. Nabycie dobrze znanego znaku towarowego umożliwia przedsiębiorcy stosunkowo łatwe wejście i ekspansję na danym rynku. Prowadząc obrót znakami towarowymi podmioty z szeroko pojętego sektora publicznego powinny jednak zwrócić uwagę na konieczność zagwarantowania zgodności planowanej transakcji z przepisami prawa pomocy publicznej.

Regulacje z tego obszaru stanowią bowiem jeden z filarów prawa konkurencji Unii Europejskiej. Celem prawa pomocy publicznej jest zapewnienie, by podmioty działające w sektorze publicznym nie zakłócały konkurencji na rynku wewnętrznym poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorcom. Ze względu na różnorodne formy działania podmiotów z sektora publicznego forma w jakiej może nastąpić wsparcie nie ma znaczenia – istotne jest jedynie, czy działanie podmiotu z sektora publicznego jest zgodne z logiką rynkową. W przypadku zatem, gdy podmiot z sektora publicznego wyzbywa się określonego składnika majątku powstaje pytanie, czy warunki na jakich to czyni są zbieżne z warunkami rynkowymi. Jeżeli jest inaczej wówczas konkretna transakcja może zostać zaklasyfikowana jako pomoc publiczna.

O tym, że również transakcja dotycząca znaków towarowych może stanowić pomoc publiczną świadczą dwie pokrótce omówione poniżej decyzje, w których Komisja Europejska – organ stojący na straży prawa pomocy publicznej – oceniała, czy udostępnienie lub wyzbycie się przez podmioty sektora publicznego znaków towarowych nastąpiło na warunkach rynkowych.

Pierwsza decyzja dotyczyła pomocy publicznej na rzecz belgijskiej spółki Val Saint-Lambert S.A.(1) (dalej: VSL).

Wytwarza ona wysokiej jakości przedmioty z kryształu, które cieszą się dobrą renomą wśród klientów(2). Nie uchroniło to jednak tej spółki przed problemami finansowymi, w tym kilkoma upadłościami. W ich wyniku właścicielem znaków towarowych, projektów i szkiców będących dotychczas we własności VSL został za pośrednictwem swoich spółek Region Waloński (Belgia). Udzielił on jednak na rzecz VSL licencji wyłącznej, nieograniczonej i międzynarodowej na korzystanie ze znaków towarowych. Między innymi ta transakcja stała się przedmiotem zainteresowania Komisji Europejskiej. Nie wdając się w tym miejscu w szczegóły rozważań tego organu dotyczących warunków transakcji, uznał on po przeprowadzonym postępowaniu, że warunki na jakich została udzielona licencja w żadnym wypadku nie zostałyby zaakceptowane przez podmiot prywatny, który kieruje się logiką rynkową. Z tego też względu Komisja Europejska stwierdziła, że licencja na rzecz VSL stanowiła pomoc publiczną. Konsekwencją tego stwierdzenia było nałożenie obowiązku zwrotu przez VSL korzyści, jaką uzyskała dzięki udzielonej pomocy publicznej.

Kolejnego przykładu podejścia do kwestii obrotu znakami towarowymi przez podmioty sektora publicznego dostarcza decyzja(4) dotycząca m. in. następującego znaku:

Dokładniej Komisja Europejska weryfikowała dwie transakcje – pierwsza dotyczyła przekazania przez Państwo Duńskie na rzecz Duńskiej Rady Wyrobów Mleczarskich znaków towarowych „Lur-marks”. Druga z kolei dotyczyła sprzedaży przez Duńską Radę Wyrobów Mleczarskich ww. znaków towarowych na rzecz Arla Food Amba. W odniesieniu do pierwszej ze wskazanych powyżej transakcji Komisja Europejska uznała, że Państwo Duńskie jakkolwiek udzieliło Duńskiej Radzie Wyrobów Mleczarskich pomocy publicznej to jednak ze względu na fakt, że miało to miejsce w 1991 roku nie ma prawnej możliwości odzyskania od tego podmiotu nieuzasadnionej korzyści. W odniesieniu do drugiej transakcji Komisja Europejska nie dopatrzyła się w niej pomocy publicznej(3).

Przedstawione powyżej pokrótce przykłady pokazują, że znaki towarowe będące w dyspozycji podmiotów sektora publicznego mogą stanowić istotne aktywa w działalności gospodarczej. Podmioty sektora publicznego powinny zatem rozważyć swoją politykę względem posiadanych oznaczeń – często bowiem ze względu na rozpoznawalność ich  udostępnienie  może stanowić duże wsparcie dla określonego przedsiębiorcy. Proces ich udostępnienia czy też zbycia na rzecz przedsiębiorców powinien odbywać się zatem w taki sposób, by w wyniku określonej transakcji nie dochodziło do zakłócenie konkurencji.

1. Decyzja Komisji Europejskiej (UE) 2015/1825 z dnia 31 lipca 2014 r. w sprawie niezgłoszonej pomocy państwa SA.34791 – Belgia – Pomoc na ratowanie Val-Saint Lambert SA (Dz. Urz. UE L 269 z dnia 15 października 2015, str. 47).

2. Spółka ta jest między innymi oficjalnym dostawcą wyrobów szklanych dla Króla Alberta II.

3. W praktyce oznacza to obowiązek oszacowania wartości pieniężnej jaka została pozyskana przez VSL dzięki preferencyjnym warunkom licencji.

4. SA.41400 – Complaint concernig alleged unlawful State aid trough the sale of the Lurpak trademarks (decyzja jest dostępna na stronie internetowej Dyrekcji Generalnej ds. Konkurencji Komisji Europejskiej).

5. Podmiot reprezentujący interesy branży wytwarzającej nabiał.

Wpis nie stanowi porady ani opinii prawnej w rozumieniu przepisów prawa  oraz ma charakter wyłącznie  informacyjny. Stanowi  wyraz poglądów jego  autora na tematy prawnicze związane z treścią przepisów prawa, orzeczeń sądów, interpretacji organów państwowych i publikacji prasowych. Kancelaria Ostrowski i Wspólnicy Sp.K. i autor wpisu nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne skutki decyzji podejmowanych na jego podstawie.