Ochrona praw autorskich nierozerwalnie kojarzy się z klasycznymi przejawami działalności twórczej, takimi jak literatura piękna, muzyka czy sztuki plastyczne. Coraz częściej spory dotyczą również przedmiotów codziennego użytku od krzeseł i stołów, po lampy, elementy wyposażenia wnętrz, a nawet sprzęt AGD. Spór dotyczy przede wszystkim tego, kiedy wzór przemysłowy może być kwalifikowany jako utwór w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. W maju 2025 roku Rzecznik Generalny Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej Maciej Szpunar[1], wydał opinię w sprawach Mio (C-580/23) oraz konektra (C-795/23), która może mieć duże znaczenie dla projektantów, przedsiębiorców i praktyków prawa własności intelektualnej. Kryterium twórczości i indywidualności […]
#IP and Music: Feel the Beat of IP – Własność intelektualna a viralowe choreografie w social mediach
30 kwietnia 2025 | Dominika Wiergowska
Każdego dnia TikTok i Instagram zalewają nas viralowymi układami tanecznymi, niektóre trwają zaledwie 10 sekund, ale zdobywają setki milionów odsłon i… często przynoszą realne zyski influencerom, markom i platformom. Ale co z osobami, które te choreografie tworzą?
Czy układ taneczny można objąć ochroną prawa autorskiego?
A jeśli tak – to kto może z niego legalnie korzystać?
Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, ochronie podlega każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.
W świetle tego przepisu, choreografia może zostać uznana za utwór, o ile spełnia łącznie następujące przesłanki:
• ma indywidualny charakter (czyli cechuje ją oryginalność i twórczość),
• została ustalona, a więc wyrażona w dostrzegalnej formie – np. poprzez zapis notacyjny, rejestrację wideo lub instrukcję ruchową.
W praktyce sądowej i doktrynie przyjmuje się, że ochrona nie przysługuje samym ideom ruchowym, stylom tanecznym czy gestom, lecz konkretnym sekwencjom ruchów, które tworzą logiczną i spójną kompozycję taneczną.
Co nie podlega ochronie?
• Krótkie układy taneczne o wysokim stopniu powtarzalności,
• Kombinacje ruchów o charakterze czysto użytkowym lub technicznym (np. krok podstawowy w bachacie),
• Gesty, miny, style lub ogólna estetyka ruchu,
• Elementy folkloru i tradycyjnego dziedzictwa kulturowego (o ile nie zostały twórczo opracowane).
Większość viralowych układów tanecznych charakteryzuje się niskim stopniem skomplikowania i powszechną powtarzalnością. W związku z tym, znaczna część z nich nie spełnia ustawowego progu twórczości, co skutkuje brakiem ochrony prawnoautorskiej.
Jednakże bardziej złożone i autorskie choreografie, zwłaszcza te tworzone przez profesjonalnych choreografów i artystów scenicznych, mogą jak najbardziej zostać uznane za utwory i korzystać z ochrony na zasadach ogólnych.
Powiązane posty
Stół, krzesło czy dzieło sztuki? Nowe spojrzenie na ochronę praw autorskich dla wzorów przemysłowych.
30 maja 2025 | Dominika Wiergowska
#IP and Music: Feel the Beat of IP – Znak towarowy jako instrument sceniczny, jak muzycy budują swoje marki?
30 kwietnia 2025 | Dominika Wiergowska
W dzisiejszym świecie muzyka to nie tylko sztuka, to również biznes, marka i własność intelektualna. Artyści muzyczni coraz częściej myślą o ochronie swojej twórczości nie tylko przez pryzmat praw autorskich, ale również znaków towarowych. Co artysta może zarejestrować jako znak towarowy? Oto przykładowe elementy, które mogą (i często są) przedmiotem zgłoszenia: Pseudonim artystyczny – np. Madonna, Eminem, DrakeLogo zespołu – może być chronione jako znak towarowy, zarówno w wersji słownej, graficznej, jak i słowno-graficznej.Nazwa trasy koncertowej – np. Taylor Swift The Eras TourNazwa albumu lub utworu – jeśli jest używana w sposób komercyjny, identyfikując towary/usługiElementy wizualne i slogany promocyjne – […]
#IP and Music: Feel the Beat of IP – Czy można zgłosić utwór stworzony przez AI do ZAiKS?
30 kwietnia 2025 | Dominika Wiergowska
Odpowiedź brzmi: tak – ale nie zawsze. Czym jest ZAiKS? ZAiKS – Stowarzyszenie Autorów to jedna z najstarszych i najważniejszych organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi w Polsce. Zajmuje się reprezentowaniem twórców, pobieraniem i redystrybucją tantiem za korzystanie z ich utworów (w radiu, telewizji, Internecie, koncertach, reklamach itd.). Chroni interesy twórców w kraju i za granicą również w kontekście nowych technologii i wyzwań związanych z AI. Zgodnie ze stanowiskiem ZAiKS oraz nowelizacją Regulaminu zgłaszania i rejestracji utworów (wrzesień 2024), utwór muzyczny stworzony z wykorzystaniem narzędzi generatywnej sztucznej inteligencji może zostać zgłoszony do ZAiKS, o ile spełniony zostanie jeden zasadniczy warunek: człowiek […]