ZNAKI TOWAROWE TO PRZYSZŁOŚĆ… TAKŻE DLA SPORTOWCÓW

Reprezentacja Polski w piłce nożnej pnie się w rankingach, Legia Warszawa nie radzi sobie w Lidze Mistrzów, sezon Ekstraligi żużlowej już się zakończył, a za chwilę swój sezon rozpoczną skoczkowie narciarscy. Tym razem na sportowo i o znakach towarowych. Czy w sporcie wykorzystuje się znaki towarowe?

ZNAKI TOWAROWE, PRAWO OCHRONNE I UŻYWANIE ZNAKU TOWAROWEGO

Na gruncie ustawy Prawo własności przemysłowej (1), znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa (2). Zgodnie natomiast z unijnym rozporządzeniem w sprawie znaku towarowego Unii Europejskiej (3), unijny znak towarowy może składać się z jakiekolwiek oznaczenia, które można przedstawić w formie graficznej, w szczególności z wyrazów, łącznie z nazwiskami, rysunków, liter, cyfr, kształtu towarów lub ich opakowań, pod warunkiem że oznaczenia takie umożliwiają odróżnianie towarów lub usług jednego przedsiębiorstwa od towarów lub usług innych przedsiębiorstw (4).

Przez uzyskanie prawa ochronnego nabywa się prawo wyłącznego używania znaku towarowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej (5). Na gruncie polskiej ustawy, używanie znaku towarowego polega w szczególności na:

1. umieszczaniu tego znaku na towarach objętych prawem ochronnym lub ich opakowaniach, oferowaniu i wprowadzaniu tych towarów do obrotu, ich imporcie lub eksporcie oraz składowaniu w celu oferowania i wprowadzania do obrotu, a także oferowaniu lub świadczeniu usług pod tym znakiem;

2. umieszczaniu znaku na dokumentach związanych z wprowadzaniem towarów do obrotu lub związanych ze świadczeniem usług;

3. posługiwaniu się nim w celu reklamy (6).

Przepisy unijne wskazują natomiast, że rejestracja unijnego znaku towarowego skutkuje przyznaniem właścicielowi praw wyłącznych do tego znaku (7). Prawo wyłączne przewidziane w tym przepisie zostaje przyznane właścicielowi znaku, aby umożliwić mu ochronę jego szczególnych interesów jako właściciela znaku, tzn. umożliwić mu zadbanie o to, by znak ten mógł pełnić właściwe mu funkcje.

PRZEZ KOGO REJESTROWANE SĄ ZNAKI TOWAROWE?

Odnosząc się do kwestii rejestracji znaków towarowych przez podmioty sportowe niewątpliwie w pierwszej kolejności należy wskazać na kluby i drużyny sportowe – przykładowo Real Madryt, Juventus F.C. czy Chicago Bulls. W praktyce rejestrowane są przede wszystkim ich nazwy, ale również herby. Związki sportowe oraz międzynarodowe federacje sportowej również korzystają z rejestracji znaków towarowych – przykładowo PZPS (Polski Związek Piłki Siatkowej), UEFA (The Union of European Football Associations). Jako znaki towarowe zarejestrowane są także oznaczenia rozgrywek sportowych (np. UEFA Champions League, SGP FIM Speedway Grand Prix) i imprez sportowych (FIFA World Cup, UEFA EURO 2020), w tym zarówno jako znaki słowne, jak i graficzne. Coraz częściej znaki towarowe rejestrują także sportowcy.

SPORTOWCY UPRAWNIENI Z PRAWA OCHRONNEGO NA ZNAKI TOWAROWE

Niewątpliwie wśród sportowców, którzy są właścicielami zarejestrowanych znaków towarowych prym wiodą piłkarze. Leo Messi, Cristiano Ronaldo (słynny już symbol „CR7”) czy Gareth Bale mają zarejestrowane liczne znaki towarowe. Ten ostatni swego czasu zgłosił do rejestracji znak przedstawiający złączone dłonie, ułożone w kształt serca z cyfrą 11 po środku. Gestem tym piłkarz celebrował każdy swój zdobyty gol. Ostatecznie zgłoszenie zostało wycofane (8), nie mniej jednak, Gareth Bale posiada szereg innych zarejestrowanych znaków towarowych i jeżeli wierzyć brytyjskiej prasie dochód z nich szacuje się na ok. 10 milionów funtów rocznie. Jak wynika z raportu finansowego UEFA za rok 2014/2015 zyski z tytułu tzw. commercial rights (z wyłączeniem praw do transmisji wydarzeń sportowych!) wyniosły 345,5 miliona euro.

Nie tylko piłkarze dostrzegli w rejestracji znaków towarowych wymierne korzyści. Słynny szwajcarski mistrz tenisa Roger Federer również jest uprawniony z prawa ochronnego na znaki towarowe obejmujące jego imię i nazwisko.  Podobnie rekordzista świata w sprincie Usain Bolt, multimedalista igrzysk olimpijskich w pływaniu Michael Phelps czy legenda koszykówki Michael Jordan. Na próżno szukać w rejestrach symboli polskiego sportu.

CO DAJE SPORTOWCOM REJESTRACJA ZNAKU TOWAROWEGO?

Pieniądze. Zarejestrowane sportowe znaki towarowe niewątpliwie przynoszą korzyści finansowe uprawnionym. Oznaczanie wszelkiego typu akcesoriów od koszulek po piórniki znakami towarowymi to powszedniość. Znaki wykorzystywane są w reklamach, zarówno własnej podmiotu uprawnionego, jak i reklamy zupełnie nie związanej z uprawnionym z takiego znaku. Co ważne, również podmioty trzecie mogą korzystać ze znaków towarowych, kiedy to uprawniony z prawa ochronnego na znak towarowy udzieli innej osobie upoważnienia do używania znaku, zawierając z nią umowę licencyjną. Ubrania, kosmetyki, perfumy czy produkty spożywcze, wymieniać można bez końca.

Oczywiście poza czynnikiem materialnym istotne jest budowanie mocnego, spójnego wizerunku podmiotu uprawnionego z prawa ochronnego na znak towarowy, czy to w przypadku piłkarza czy jego klubu. Właściwie wykorzystany wizerunek to szersza grupa kibiców, szansa na zdobycie dobrego kontraktu. W moim przekonaniu dobre zarządzanie sportowymi znakami towarowymi może stanowić o jakości w sporcie. Podobnie jednak jak w innych obszarach życia codziennego, także i w sporcie, mamy do czynienia z niewielką świadomością znaczenia istotności ochrony znaków towarowych.

NIETOPERZ NIEZGODY

Czy ktoś z Państwa przypomina sobie symbol hiszpańskiej drużyny piłkarskiej Valencia FC? Czarny symbol w kształcie nietoperza z rozpostartymi skrzydłami. Skojarzenie? Batman! Właśnie w związku z tym podobieństwem DC Comic złożyło w 2012 roku sprzeciw w sprawie rejestracji nowego logo Valencia FC. Ostatecznie Valencia FC zrezygnowała z wykorzystywania nowego projektu logo z nietoperzem, zaznaczając jednak, że znak nietoperza jest przez ten klub wykorzystywany od 1922 roku, co oznacza, że już na kilkanaście lat przed pierwszym zarejestrowanym znakiem Batmana.

Nie tylko z biznesowego punktu widzenia rejestracja znaków towarowych to same korzyści.

1. Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej (Dz.U. z 2013, poz. 1410 j.t. z późn. zm.) (dalej „p.w.p.”).

2. art. 120 p.w.p.

3. Rozporządzenie Rady (WE) Nr 207/2009 z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie znaku towarowego Unii Europejskiej (wersja ujednolicona) (dalej „Rozporządzenie”).

4. art. 4 Rozporządzenia.

5. art. 153 ust. 1 p.w.p.

6. art. 154 p.w.p.

7. art. 9 ust. 1 Rozporządzenia.

8. Zarejestrowany został natomiast znak ELEVEN OF HEARTS.

Wpis nie stanowi porady ani opinii prawnej w rozumieniu przepisów prawa  oraz ma charakter wyłącznie  informacyjny. Stanowi  wyraz poglądów jego  autora na tematy prawnicze związane z treścią przepisów prawa, orzeczeń sądów, interpretacji organów państwowych i publikacji prasowych. Kancelaria Ostrowski i Wspólnicy Sp.K. i autor wpisu nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne skutki decyzji podejmowanych na jego podstawie.