Znak towarowy to symbol przedsiębiorstwa. To nic innego jak element odróżniający je od konkurencji i przywołujący skojarzenia z konkretnym towarem lub usługą.
Uważni czytelnicy naszego Bloga pamiętają zapewne, że znakiem towarowym w rozumieniu przepisów ustawy Prawo własności przemysłowej może być każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa. Znakiem towarowym może być w szczególności wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym forma towaru lub opakowania, a także melodia lub inny sygnał dźwiękowy.[1]
Warto pamiętać, że nie każde oznaczenie może być znakiem towarowym. Podstawową bowiem funkcją znaku towarowego jest funkcja odróżniająca, tj. odróżnianie towarów pod względem ich pochodzenia od określonego przedsiębiorcy. Znak towarowy ma bezpośrednio odnosić się do określonego towaru (usługi) i ma wskazywać na jego pochodzenie od konkretnego przedsiębiorcy – ma budować skojarzenia pomiędzy towarem a przedsiębiorcą, tak aby konsument, kierując się tymi skojarzeniami, mógł dokonać wyboru towaru pochodzącego od tego, a nie innego przedsiębiorcy.[2]
Jakie cechy powinno posiadać oznaczenie, aby mogło zostać zarejestrowane jako znak towarowy?
– zmysłowa postrzegalność – oznaczenie, musi być postrzegalne za pomocą zmysłów – wzroku, słuchu i dotyku. Co ze zmysłami węchu i smaku? Jeżeli oznaczenie spełnia wymóg graficznego przedstawienia, wówczas również takie oznaczenie odbierane za pomocą zmysłu węchu czy smaku może mieć zdolność do bycia znakiem towarowym.
– jednolitość oznaczenia – cecha ta jest bezpośrednio związana z wewnętrzną spójnością i strukturą znaku – jego czytelnością i jego postrzeganiem, aby oznaczenie było łatwe do zapamiętania.
– samodzielność (odrębność) oznaczenia względem towaru – oznaczenie musi mieć charakter autonomiczny i niezależny, jednak musi istnieć relacja pomiędzy danym oznaczeniem a towarem lub usługą, do którego się odnosi.
– wymóg graficznego przedstawienia – oznaczenie można przedstawić w formie obrazkowej. Wymóg ten ma niewątpliwie charakter techniczny.
Ostatni wymóg jest szczególnie ciekawy w kontekście ostatnich zmian w przepisach unijnych, o których mowa poniżej. W nowym Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1001 z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie znaku towarowego Unii Europejskiej zrezygnowano bowiem z wymogu graficznej przystawalności znaku. Zmiana ta niewątpliwie będzie miała bardzo doniosłe konsekwencje teoretyczne, jak i praktyczne, a wraz z rozpoczęciem obowiązywania zmienionego art. 4 rozporządzenia nr 2007/2009 rozpocznie się nowy rozdział w praktyce zgłaszania m.in. znaków zapachowych i smakowych.
Jakie oznaczenie nie może być znakiem towarowym?
Zgłaszający znak towarowy do rejestracji w UPRP powinien pamiętać, że przepisy przewidują szereg przyczyn odmowy udzielenia prawa ochronnego – przyczyny te dzielą się na przyczyny bezwzględne (art. 129(1) ustawy Prawo własności przemysłowej) i względne (art. 132(1) ustawy Prawo własności przemysłowej). Poniżej kilka przykładów oznaczeń, które niewątpliwie nie mogą być znakami towarowymi.
Czy UPRP udzieli prawa ochronnego na słowne oznaczenie „najlepsze pierniki” dla pierników?
NIE, bowiem oznaczenie to składa się wyłącznie z elementów mogących służyć w obrocie do wskazania, w szczególności rodzaju towaru i jego jakości.
Czy UPRP udzieli prawa ochronnego na oznaczenia graficzne zawierające białego orła na czerwonym tle?
NIE, bowiem oznaczenie to zawiera symbol Rzeczypospolitej Polskiej – godło. Prawo ochronne może zostać udzielone, jeżeli zgłaszający przedstawi zgodę właściwego organu państwa.
Czy UPRP udzieli prawa ochronnego na słowne oznaczenie „ebilet” przeznaczone do oznaczania towarów między innymi w klasie 16, w tym dla biletów drukowanych?
Nie, bowiem oznaczenie „ebilet” ma jedynie charakter ogólnoinformacyjny i nie nadaje się do odróżniania towarów i usług jednego podmiotu od towarów i usług tego samego rodzaju oferowanych przez innych przedsiębiorców działających w tej samej branży.[3]
Czy UPRP udzieli prawa ochronnego na etykietę z napisem „CZEKOLADA KAROLINA” gdy w wykazie towarów wskazano herbatniki?
Nie, bowiem oznaczenie takie może wprowadzać odbiorców w błąd, w szczególności co do charakteru, jakości lub pochodzenia geograficznego towaru – oznaczenie jest mylące, bowiem konsument będzie oczekiwał, że towar oznaczony przedmiotową etykietą dotyczy czekolady, a nie herbatników.
Czy UPRP udzieli prawa ochronnego na oznaczenie „walkman” dla odtwarzacza kaset magnetofonowych?
Nie, bowiem oznaczenie to weszło do języka potocznego i jest zwyczajowo używane w uczciwych i utrwalonych praktykach handlowych.
Bezwzględne i względne przyczyny odmowy udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy
Pełny katalog przyczyn bezwzględnej odmowy udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy wskazuje art. 129(1) ustawy Prawo własności przemysłowej.
Katalog względnych przeszkód udzielania prawa ochronnego zawarty jest natomiast w art. 132(1) ustawy Prawo własności przemysłowej. Podstawę sprzeciwu wobec zgłoszenia może stanowić znak:
-
którego używanie narusza prawa osobiste lub majątkowe osób trzecich;
-
identyczny ze znakiem towarowym, na który udzielono prawa ochronnego z wcześniejszym pierwszeństwem na rzecz innej osoby dla identycznych towarów;
-
identyczny lub podobny do znaku towarowego, na który udzielono prawa ochronnego
-
z wcześniejszym pierwszeństwem na rzecz innej osoby dla towarów identycznych lub podobnych, jeżeli zachodzi ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd, które obejmuje, w szczególności ryzyko skojarzenia znaku zgłoszonego ze znakiem wcześniejszym;
-
identyczny lub podobny do renomowanego znaku towarowego, na który udzielono prawa ochronnego z wcześniejszym pierwszeństwem na rzecz innej osoby dla jakichkolwiek towarów, jeżeli używanie zgłoszonego znaku bez uzasadnionej przyczyny mogłoby przynieść zgłaszającemu nienależną korzyść lub być szkodliwe dla odróżniającego charakteru bądź renomy znaku wcześniejszego;
-
identyczny lub podobny do znaku towarowego, który przed datą według której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania prawa ochronnego był w Rzeczypospolitej Polskiej powszechnie znany i używany jako znak towarowy przeznaczony do oznaczania towarów identycznych lub podobnych pochodzących od innej osoby, jeżeli zachodzi ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd, które obejmuje, w szczególności ryzyko skojarzenia znaku zgłoszonego ze znakiem powszechnie znanym.
ZNAKI TOWAROWE W UE
Znaki towarowe Unii Europejskiej to temat szczególnie istotny w kontekście ostatnich zmian przepisów unijnych, które weszły w życie dnia 1 października 2017 roku. Zmianie uległa między innymi definicja unijnego znaku towarowego, która aktualnie brzmi:
Unijny znak towarowy może składać się z jakichkolwiek oznaczeń, w szczególności z wyrazów, łącznie z nazwiskami, lub rysunków, liter, cyfr, kolorów, kształtu towarów lub ich opakowań lub dźwięków, pod warunkiem że oznaczenia takie umożliwiają:
a) odróżnianie towarów lub usług jednego przedsiębiorstwa od towarów lub usług innych przedsiębiorstw; oraz
b) przedstawienie ich w rejestrze unijnych znaków towarowych (zwanym dalej „rejestrem”) w sposób pozwalający właściwym organom i odbiorcom na ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu ochrony udzielonej właścicielowi tego znaku towarowego.
Omawiając znaki towarowe UE na uwadze mieć należy rodzaje znaków towarowych rejestrowanych w EUIPO, tj. w Urzędzie Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej z siedzibą w Alicante w Hiszpanii. Zmiana przepisów wprowadziła zupełnie nowy znak towarowy – znak multimedialny. Pozostałe typy znaków istniały już wcześniej, jednak dotychczas należały do szerszych kategorii. Obecnie wyróżnić możemy następujące rodzaje unijnych znaków towarowych:
znak towarowy składający się wyłącznie ze słów lub liter, cyfr, innych standardowych znaków typograficznych lub ich zestawienia.
przykłady:
UNIVERSAL STUDIOS ENTERTAINMENT – numer zgłoszenia 000000381
REEBOK – numer zgłoszenia 000000373
JUST DO IT – numer zgłoszenia 000514984
znak towarowego, w którym użyto niestandardowych znaków, stylizacji lub układu lub też użyto elementów graficznych lub kolorów, w tym znaków, które składają się wyłącznie z elementów graficznych lub z zestawienia elementów graficznych i słownych.
przykłady:
znak towarowy składający się z kształtu trójwymiarowego lub obejmującego taki kształt, w tym pojemników, opakowań, samego produktu lub ich podobizny.
przykłady:
znak towarowy, który polega na specyficznym sposobie umieszczenia lub przymocowania znaku na produkcie.
przykład:
znak towarowy, który składa się wyłącznie z zestawu regularnie powtarzających się elementów.
przykłady:
znak towarowy składający się wyłącznie z pojedynczego koloru (bez konturów).
przykład:
znak towarowy składający się wyłącznie z kombinacji kolorów (bez konturów).
przykład:
znak towarowy składający się wyłącznie z dźwięku lub zestawienia dźwięków.
przykłady:
I’M LOVIN’ IT
numer zgłoszenia 017321464
znak towarowy składający się z ruchu lub zmiany pozycji elementów znaku lub obejmujący taki ruch lub zmianę pozycji.
przykład:
numer zgłoszenia 017364481
znak towarowy składający się z zestawienia obrazu i dźwięku lub obejmujący takie zestawienie.
przykład:
numer zgłoszenia 017282203
znak towarowy składający się z elementów holograficznych. W tym przypadku celem zgłoszenia takie znaku do EUIPO należy przedłożyć plik wideo lub reprodukcję graficzną lub fotograficzną zawierającą ujęcia niezbędne do zidentyfikowania całego efektu holograficznego.
przykłady:
[1] art. 120 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (Dz.U.2017.776 t.j. ze zm.).
[2] Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 listopada 2016 r., II GSK 872/15.
[3] Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 31 stycznia 2017 r., VI SA/Wa 2048/16.
Wpis nie stanowi porady ani opinii prawnej w rozumieniu przepisów prawa oraz ma charakter wyłącznie informacyjny. Stanowi wyraz poglądów jego autora na tematy prawnicze związane z treścią przepisów prawa, orzeczeń sądów, interpretacji organów państwowych i publikacji prasowych. Kancelaria Ostrowski i Wspólnicy Sp.K. i autor wpisu nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne skutki decyzji podejmowanych na jego podstawie.
