Napoleon Bonaparte, cesarz Francuzów, stwierdził kiedyś, że jeśli wygrywasz, zasługujesz na szampana, jeśli przegrywasz, zwyczajnie go potrzebujesz. Niezależnie od tego, czy mijający rok był dobry czy zły, wielu z nas w tę sylwestrową noc wzniesienie toast najbardziej znanym winem musującym na świecie – szampanem, a właściwie „vin de Champagne”…

Skąd nazwa „Champagne”?

Champagne (dalej zwany „szampanem”) nazwę swą zawdzięcza regionowi Champagne w północno-wschodniej Francji (Szampanii) – głównemu miejscu jego produkcji. To właśnie tam, zgodnie z legendą, mnich Dom Pierre Pérignon, wynalazca szampana, zawołał – Chodźcie prędko! Ja piję gwiazdy!

Dlaczego o szampanie na blogu prawa własności intelektualnej?

Nazwa „Champagne” jest aktualnie chroniona na postawie artykuł 107 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiającego wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007 (dalej „Rozporządzenie”). Champagne jako wino z chronioną nazwą pochodzenia (ChNP) zarejestrowane jest w rejestrze prowadzonym przez Komisję pod numerem PDO-FR-A1359. Niemniej jednak ochrona nazwy „Champagne” trwa znacznie dłużej i jej początki sięgają 1911 roku. W 1927 roku specjalna ustawa winiarska określiła dokładnie, na jakich terenach ten napój alkoholowy może być produkowany. Aktualnie podmiotem strzegącym nazwy Champagne jest państwowa organizacja CIVC, czyli Comité Interprofessionnel du vin de Champagne.

Chroniona nazwa pochodzenia

Chroniona nazwa pochodzenia jest kwalifikowanym oznaczeniem geograficznym i odnosi się do towarów lub usług pochodzących z określonego miejsca geograficznego, z którym związane są ich szczególne właściwości, cechy lub renoma. Odnosząc się wprost do chronionych nazw win, jak wskazuje się w przepisach unijnych, chroniona nazwa pochodzenia i chronione oznaczenie geograficzne mogą być stosowane przez wszelkie podmioty gospodarcze wprowadzające do obrotu wino, które zostało wyprodukowane zgodnie z odpowiednią specyfikacją produktu.[1]

Chroniona nazwa pochodzenia i chronione oznaczenie geograficzne oraz wino, w odniesieniu do którego chronione oznaczenie jest stosowane zgodnie ze specyfikacją produktu, są chronione przed:

a) wszelkim bezpośrednim lub niebezpośrednim wykorzystaniem tej chronionej nazwy w celach handlowych:

(i)  w odniesieniu do porównywalnych produktów niezgodnych ze specyfikacją produktu objętego chronioną nazwą; lub

(ii)  w zakresie, w jakim takie zastosowanie wykorzystuje reputację nazwy pochodzenia lub oznaczenia geograficznego;

b) wszelkim niewłaściwym stosowaniem, naśladowaniem lub przywołaniem, nawet jeśli podano prawdziwe pochodzenie produktu lub usługi lub jeżeli podano chronioną nazwę w tłumaczeniu, w formie transkrybowanej lub transliterowanej, w tym z towarzyszącym jej określeniem takim jak: „w stylu”, „typu”, „zgodnie z metodą”, „jak produkowane w”, „imitacja”, „o smaku”, „podobne do” lub podobne;

c) wszelkim innym nieprawdziwym lub wprowadzającym w błąd oznaczeniem miejsca wytworzenia, pochodzenia, charakteru lub zasadniczych cech produktu, na wewnętrznym lub zewnętrznym opakowaniu, w materiałach reklamowych lub dokumentach związanych z danym produktem sektora wina, oraz pakowaniem produktu w pojemnik, który mógłby błędnie sugerować miejsce pochodzenia wyrobu;

d) wszelkimi innymi praktykami mogącymi wprowadzić konsumentów w błąd co do prawdziwego pochodzenia produktu.[2]

Z szampanem nie ma żartów…

Dowodem tego jak ważne dla Francuzów jest samo określenie „champagne” świadczyć może sprawa T‑212/02 – Commune de Champagne i inni przeciwko Radzie Unii Europejskiej i Komisji Wspólnot Europejskich (więcej informacji TUTAJ). 

Gmina Champagne położona jest w kantonie Vaud w Szwajcarii, w regionie Bonvillars. Na jej terytorium wytwarzane jest białe wino musujące na bazie szczepu chasselas pur, które sprzedawane było pod nazwą „champagne”. Nie mniej jednak Szwajcarzy musieli ostatecznie zaprzestać oznaczania nazwą „champagne” swoich produktów.

Podobnie znany francuski dom mody Yves Saint Laurent w 1993 roku zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Paryżu musiał zaprzestać używania nazwy „Champagne” dla oznaczenia swoich perfum (perfumy sprzedawano wówczas w butelkach w kształcie korka od szampana).[3]

Niemiecki Sąd Najwyższy uznał natomiast, że używanie nazwy „Champagne” na etykietach butelek francuskiej… wody mineralnej „Perrier” w postaci sloganu „Szampan pośród wód mineralnych” stanowi nieuczciwe wykorzystanie renomy chronionej nazwy i może być dla niej szkodliwe.[4] Stanowisko to zostało powtórzone w sprawie używania nazwy „Champagne” w wyroku dotyczącym sloganu reklamowego tym razem dla komputerów i sprzętu komputerowego – „Dostajesz Szampana, płacisz za wino musujące”. Sąd ten uznał wówczas, że używanie w sloganie nazwy „Champagne” może przynosić nienależną i nieuczciwą korzyść przedsiębiorcy oraz stanowić zagrożenie dla renomy chronionego oznaczenia geograficznego.[5] W 2002 roku z kolei szwedzkiemu producentowi jogurtów Arla Foods zabroniono reklamowania jego towarów jako jogurtów o oryginalnym smaku szampana.

Szampan jako król win musujących dodaje splendoru każdej uroczystości. Nie zapominając o tym jak bardzo nazwa „Champagne” ważna jest dla Francuzów, my życzymy Państwu SZAMPAŃSKIEJ zabawy w sylwestrową noc i szczęśliwego Nowego Roku.

[1] Art. 103 ust. 1 Rozporządzenia;

[2] Art. 103 ust. 2 Rozporządzenia;

[3] Wyrok Sądu Apelacyjnego (Cour d’ Appel) z dnia 15 grudnia 1993 r. (D. 1994, 1, 145);

[4] Orzeczenie Sądu Najwyższego (Bundesgerichtshof) z dnia 4 czerwca 1987 r., I ZR 109/85, IIC 1988, nr 5, s. 682 i n. Orzeczenie to zostało wydane w związku z postanowieniami umowy niemiecko-francuskiej z dnia 8 marca 1960 r. dotyczącej ochrony oznaczeń pochodzenia i nazw pochodzenia oraz niemieckich przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji;

[5] Wyrok Sądu Najwyższego (Bundesgerichtshof) z dnia 17 stycznia 2002 r., I ZR 290/99, IIC 2002, nr 8, s. 990 i 991.

Wpis nie stanowi porady ani opinii prawnej w rozumieniu przepisów prawa  oraz ma charakter wyłącznie  informacyjny. Stanowi  wyraz poglądów jego  autora na tematy prawnicze związane z treścią przepisów prawa, orzeczeń sądów, interpretacji organów państwowych i publikacji prasowych. Kancelaria Ostrowski i Wspólnicy Sp.K. i autor wpisu nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne skutki decyzji podejmowanych na jego podstawie.