Od 1 lipca 2020 roku obowiązuje nowelizacja procedury cywilnej dotycząca powołania specjalistycznych wydziałów sądów okręgowych dedykowanych tylko i wyłącznie sprawom własności intelektualnej.

Prawnicy specjalizujący się w zagadnieniach IP, łącznie ze mną, z niecierpliwością oczekiwali na wejście w życie wspomnianych zmian. Wierzymy, że umożliwią one rozpatrywanie skomplikowanych zagadnień merytorycznych związanych z tą specyficzną dziedziną prawa przez wykwalifikowanych w tym zakresie sędziów,  co przyczyni się do ujednolicenia linii orzeczniczej oraz szybsze – w zamierzeniu – rozpoznawanie sporów. Co istotne uproszczeniu ulegnie obecnie często niejednoznaczny dla moich klientów podział kompetencji pomiędzy kilka różnych instytucji:

• sądy powszechne rozpatrujące sprawy sporne o naruszenie praw własności intelektualnej;

• dedykowany wydział Sądu Okręgowego w Warszawie – XXII Wydział – Sąd Unijnych Znaków Towarowych i Wzorów Wspólnotowych zajmujący się sprawami wyłącznie z zakresu unijnych znaków towarowych i wzorów wspólnotowych; oraz

• Urząd Patentowy RP prowadzący postępowania związane z udzieleniem, unieważnieniem, wygaszeniem praw własności przemysłowej, którego decyzje podlegają następnie zaskarżeniu do sądów administracyjnych.

Brzmi skomplikowanie, prawda?

Ustawodawca próbując odczarować dotychczas funkcjonujący podział  spraw z zakresu własności intelektualnej postanowił wydzielić w sądach odpowiednie wydziały skoncentrowane na tej tematyce, nadając im dodatkowe kompetencje.

Jakie?

W celu ujednolicenia procedury, pozwany w sporze o naruszenie prawa ochronnego na znak towarowy lub prawa z rejestracji wzoru przemysłowego będzie mógł w ramach powództwa wzajemnego żądać unieważnienia albo wygaszenia wskazanych praw przed sądem powszechnym. Dotychczas wyłączność prowadzenia wspomnianej kategorii spraw miał Urząd Patentowy RP. Zatem w celu skorzystania z tej możliwości obrony przed roszczeniami strony przeciwnej, konieczne było wszczęcie odrębnej procedury i złożenie przed sądem powszechnym wniosku o zawieszenie postępowania do czasu rozpoznania sprawy przez urząd.

Do kodeksu postępowania cywilnego dodano również nowe narzędzia dowodowe, w tym wezwanie do udzielenia informacji (roszczenie informacyjne), znane wcześniejszej, jednak w odmiennym wariancie, w ustawie Prawo własności przemysłowej.

Gdzie powstaną wydziały sądów okręgowych wyspecjalizowane z zagadnieniach własności intelektualnej?

Wspomniane wydziały sądów okręgowych, które są jednocześnie właściwe do rozpatrywania spraw dotyczących unijnych znaków towarowych i wzorów wspólnotowych, zgodnie z rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie wyznaczenia sądów okręgowych właściwych do rozpoznawania spraw z zakresu ochrony unijnych znaków towarowych i wzorów wspólnotowych z dnia 29 czerwca 2020 roku, zostały powołane w Warszawie, Gdańsku, Poznaniu, Lublinie i Katowicach.

Jakie będą nowe kategorie spraw rozpoznawane przez wyspecjalizowane wydziały?

Nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego, dokładniej w ramach art. 479(89), wprowadza nową kategorię spraw z zakresu własności intelektualnej obejmujących:

• ochronę praw autorskich i praw pokrewnych;

• ochronę praw własności przemysłowej oraz innych praw na dobrach niematerialnych;

• sprawy o zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji;

• sprawy o ochronę dóbr osobistych w zakresie, w jakim dotyczą one wykorzystania dobra osobistego w celu indywidualizacji, reklamy lub promocji przedsiębiorcy, towarów lub usług, to znaczy obejmującej ochronę nazwiska lub pseudonimu, wizerunku, twórczości artystycznej oraz w przypadku osób prawnych – renomy i dobrego imienia;

• sprawy o ochronę dóbr osobistych w związku z działalnością naukową lub wynalazczą.

Wskazany zakres przedmiotowy, w szczególności dotyczący kwalifikacji sporów w oparciu o dobra osobiste może powodować znaczne trudności interpretacyjne, które w przyszłości rozwieje jedynie orzecznictwo.  

Ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie jednego WYJĄTKU:

Sprawy dotyczące programów komputerowych, wynalazków, wzorów użytkowych, topografii układów scalonych, odmian roślin oraz tajemnic przedsiębiorstwa o charakterze technicznym będą rozpatrywane wyłącznie przed odpowiednim wydziałem Sądu Okręgowego w Warszawie, otrzymującym miano specjalistycznego sądu technicznego.

UWAGA!

Z ustawy wynika, że przepisy regulujące postępowanie z zakresu własności intelektualnej mają być stosowane jednocześnie z innymi regulacjami odrębnymi, a zatem z przepisami o postępowaniu w sprawach gospodarczych, z zakresu prawa pracy, nakazowym czy upominawczym. Co w przypadku ewentualnego konfliktu? Pierwszeństwo znajdą przepisy dotyczące postępowania z zakresu własności intelektualnej. Odrębności związane chociażby z surowymi regułami dowodowymi wprowadzonymi w postępowaniu gospodarczym, nie będą zatem stosowane. Mam na myśli chociażby prekluzję dowodową, zakaz wnoszenia powództwa wzajemnego czy zmiany podmiotowej powództwa, które są sprzeczne z ideą nowej procedury.

Obowiązkowe zastępstwo w sprawach z zakresu własności intelektualnej

W postępowaniu w sprawach IP wymagane jest zastępstwo strony przez radców prawnych, adwokatów czy rzeczników patentowych, chyba że wartość przedmiotu sporu nie przekroczy dwudziestu tysięcy złotych. Przy czym sąd może zwolnić stronę, na jej wniosek lub z urzędu, z obowiązkowego zastępstwa przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego, jeżeli okoliczności, w tym stopień zawiłości sprawy, nie uzasadniają konieczności korzystania z profesjonalnej pomocy.

Z uwagi na wprowadzoną nowelizację został poszerzony zakres kompetencji rzeczników patentowych, którzy obecnie mogą występować już jako pełnomocnicy we wszystkich sprawach z zakresu własności intelektualnej, a nie jak dotychczas jedynie w postępowaniach z zakresu własności przemysłowej.

Jaka jest różnica pomiędzy wspomnianymi terminami – własność intelektualna a własność przemysłowa?

Prawo własności intelektualnej jest zagadnieniem zdecydowanie szerszym, które zgodnie z Konwencją o ustanowieniu Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO) obejmuje prawo autorskie i prawa pokrewne oraz prawo własności przemysłowej – wynalazki, wzory użytkowe, wzory przemysłowe znaki towarowe, oznaczenia geograficzne i topografie układów scalonych. W całościowym ujęciu zaliczamy do niego również zwalczanie nieuczciwe konkurencji, ochronę baz danych oraz odmian roślin.

Wpis nie stanowi porady ani opinii prawnej w rozumieniu przepisów prawa oraz ma charakter wyłącznie informacyjny. Stanowi wyraz poglądów jego autora na tematy prawnicze związane z treścią przepisów prawa, orzeczeń sądów, interpretacji organów państwowych i publikacji prasowych. Kancelaria Ostrowski i Wspólnicy Sp.K. i autor wpisu nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne skutki decyzji podejmowanych na jego podstawie.