Podkładki, parasole, długopisy, otwieracze, krzesła, stoły, gabloty, lodówki i inne przedmioty, na których zamieszczono znak towarowy i logo napojów alkoholowych, czy też ich producenta lub dystrybutora, stanowią powszechne i skuteczne narzędzia reklamowe. W ramach działań mających na celu zwiększenie atrakcyjności marki i utrwalenie jej w świadomości potencjalnych odbiorców, producenci napojów alkoholowych, zarówno tych o zawartości do 4,5% alkoholu oraz piwa; o zawartości powyżej 4,5% do 18% alkoholu, z wyjątkiem piwa, a także o zawartości powyżej 18% alkoholu, rozdają czy udostępniają na mocy różnych umów (np. użyczenia) kontrahentom biznesowym rozmaite gadżety.

Jednak czy przedsiębiorcy lokując w sklepach liczne lodówki, podkładki na stolikach w ogródkach restauracyjnych, osłoniętych ochronnymi parasolami, na których wyeksponowano znaki towarowe napojów alkoholowych są świadomi, że ustawodawca nakłada na nich dodatkowy obowiązek?

Zgodnie z ustawą z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1119 ze zm.) reklamą napojów alkoholowych jest publiczne rozpowszechnianie znaków towarowych napojów alkoholowych lub symboli graficznych z nimi związanych, a także nazw i symboli graficznych przedsiębiorców produkujących napoje alkoholowe, nieróżniących się od nazw i symboli graficznych napojów alkoholowych, służące popularyzowaniu znaków towarowych napojów alkoholowych; za reklamę nie uważa się informacji używanych do celów handlowych pomiędzy przedsiębiorcami zajmującymi się produkcją, obrotem hurtowym i handlem napojami alkoholowymi.

W skrócie, reklama napojów alkoholowych obejmuje rozpowszechnianie i popularyzację znaków towarowych przeznaczonych do oznaczania tych produktów.

Reklamowanie napojów alkoholowych aktywuje działanie regulacji prawnej, która dotychczas nie była często stosowana w praktyce, mianowicie wybudza tzw. „podatek piwny”. Zgodnie z brzmieniem ustawy, podmioty świadczące usługę będącą reklamą napojów alkoholowych wnoszą opłatę w wysokości 10% podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług wynikającej z tej usługi. Podstawę opodatkowania stanowi wartość wynikająca z umowy pomiędzy producentem lub dystrybutorem napojów alkoholowych na świadczenie usług marketingowych. Natomiast jeżeli opłata z tego tytułu nie jest pobierana, podstawę opodatkowania ustala się w drodze oszacowania.

Przedsiębiorcy, na których ustawa nakłada obowiązek zapłaty podatku piwnego muszą sporządzać miesięczne zbiorcze deklaracje na formularzu DRA-2 (wzór deklaracji obowiązuje od kwietnia 2021, natomiast za okresy wcześniejsze obowiązuje formularz DRA-1), w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym upływa termin na wystawienie faktury. Opłaty wnosi się na rzecz właściwego urzędu skarbowego, które następnie przekazywane są na Fundusz Zajęć Sportowych dla Uczniów. Środki z Funduszu dedykowane są na dofinansowanie zajęć sportowych dla uczniów oraz szeroko rozumiane działania mające na celu propagowanie kultury fizycznej wśród dzieci i młodzieży oraz na zadania określone w przepisach o zdrowiu publicznym w zakresie aktywności fizycznej.

W ostatnim czasie urzędy skarbowe zintensyfikowały działania kontrolne, ożywiając tym samym przepis art. 13² ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Podmioty posiadające zezwolenia na sprzedaż alkoholu muszą mieć się na baczności. Jeżeli urząd skarbowy w toku czynności kontrolnych ustali, że przedsiębiorcy nie składali deklaracji wymaganych przepisami prawa oraz nie uiszczali opłat – „podatku piwnego”, organ może wezwać do złożenia wyjaśnień, zeznań oraz przedłożenia dokumentów i dokonania innych czynności, celem rozstrzygnięcia sprawy. Ordynacja podatkowa przyznaje organowi uprawnienie do ukarania karą porządkową podmiotu, który pomimo wezwania, bezzasadnie odmówił lub w wyznaczonym terminie nie złożył wyjaśnień.

Przedsiębiorcy, reklamujący napoje alkoholowe w myśl ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, umieszczający logo i znaki towarowe napojów wyskokowych m.in. na bilbordach, chłodziarkach, dystrybutorach, szklankach, podkładkach, w wystroju lokali, a także przed nim, ekspozycjach materiałów informacyjnych, promocyjnych i reklamowych, którzy do tej pory nieświadomie nie płacili podatku piwnego, powinni krytycznym okiem spojrzeć na elementy wystroju swoich przedsiębiorstw i miejsc wykonywania działalności i albo dokonać zmian, albo uwzględnić w budżecie środki na zaspokojenie zobowiązania zapłaty zaległej opłaty wraz z odsetkami.  

Podstawy prawne:

• Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1119 z późn. zm.);
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.);
• Komentarz do ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi AlkU Krawiec 2021, wyd. 1.